Bilgisizlik ve Etkileşim Hastalığı Sağlığa Zararlıdır, Spor Sağlığa Yararlıdır
Gün geçmiyor ki medyada etkileşim elde etme amaçlı, düz dünya teoremcileri ortaya çıkmasın. Etkileşim ve ismini duyurma amaçlı olarak akademik eğitim almış, bir alanda diploma sahibi kişilerin de maalesef ki bu furyaya kapılması, en büyük üzüntü kaynağımızdır. “Spor sağlığa zararlıdır” etkilişimi ile gündem yaratmak isteyen şahsılara karşı duyurulur:
Öncelikle müsabık ve sağlıklı yaşam için spor gibi hayati önem arz eden bir konuyu, hiç kimsenin tanınırlığını arttırma amaçlı istismar etmemesi gerekmektedir. Ayrıca meslek etiği ve ahlakı gereği de bir formasyondan geçmiş bir bireyin, eğitimini almadığı bir konuda kendisini otorite olarak göstererek açıklama yapması uygun değildir. Söz konusu konunun uzmanları spor STK’ları olarak konuyla ilgili açıklamamız aşağıdaki gibidir:
Yaşadığımız süreçte spor ile ilgili kavram ve tanımlamaların detaylarının tam bilinmeden yanlış yorumlara çekildiğine tanık olmaktayız. Gelişen dünyada her gün, yeni bilimsel bir yayının yayınlanmasıyla büyüyen literatür ve terminolojide, bir kaç kelime ile konuşulmaya çalışıldığında bu karışıklıkların yaşanması kaçınılmazdır. Örnek vermek gerekirse, günlük konuşma dilinde beslenme ve diyet kavramları birbiriyle birlikte kullanılsa da aslında farklı tanımlamalar ve kapsamlar ifade etmektedir.
Spor kelimesi de türkçemizde en çok tercih edilen ana kelime olsa da alanın içerisinde egzersiz, fiziksel aktivite, antrenman ve workout(çalışma) gibi farklı kavramlar da mevcuttur. Spor kelimesi bu kelimeler yerine günlük konuşma dilinde kullanılsa da akademik dilde çok farklı tanımları ve kapsamları ifade etmektedir.
Spor(Müsabık): Belli kuralları olan, genellikle rekabet içeren fiziksel aktiviteler bütünü olarak tanımlanır. Örneğin futbol bir spor branşıdır. Fakat futbol müsabakası dışında yapılan bir aktiviteye futbol antrenmanı ya da çalışması denir. Burada kritik olan şey, icra edilen branşın adından çok yapılan çalışma ya da antrenman şiddetinin sporcusunun fizyolojisine uyumudur.
Buradaki şiddet uzman olmayan kişiler tarafından ayarlandığında sağlığa zararlı olduğu tüm camiamız tarafından ifade edilmektedir. Bu yüzdendir ki profesyonel bir spor kulübünde antrenör, kondisyoner, fizyoterapist ve sporcu beslenmesi uzmanı ve spor hekimi(doktor) gibi bir çok farklı disiplinde bir ekip ile çalışılmaktadır.
Örneğin, aynı miktarda suyu 2.10(m) boy, 160 kiloda bir kişiye egzersiz sonrası verdiğinizde ondaki susuzluğu(dehidrasyon) giderirken, yine aynı miktardaki suyu 1.60 boy, 55 kilo sedanter bir kişiye verdiğinizde, su miktarı, sedanter kişinin metabolizmasına zarar verebilmektedir. Bireysel farklılık dediğimiz bu konudan suyun zararlı olduğu düşüncesini çıkarmak, sporun sağlığa zararlı olduğunu söylemek ile aynı mantıktır. Bir şeyi ilaç mı yoksa zehir mi yapan şey çoğu zaman onun dozu ve kişinin fizyolojisine uygunluğudur. Yine aynı şekilde söz konusu durum alerji konusunda da geçerlidir. Bir kişiye yumurta alerji yapıyor diye, yumurtanın tüm toplum için zararlı olduğu hipotezi buradan çıkarılamaz.
Peki Konuyla İlgili Yapay Zeka Ne Cevap Veriyor?
Maraton koşmanın sağlığa zararlı olduğu iddiasına geldiğimizde ise maraton koşmak profesyonel seviyede bir çalışma gerektirmektedir. Bir maraton sporcusu, ilk antrenmanında maraton(42.195km) koşmaya başlatılmaz. 42 kilometrelik maraton mesafesini kesintisiz bir şekilde tamamlayabilmesi için yıllarını verir. Bu yıllar içerisinde yapılan antrenmanlar, başta kardiolojik durumu olmak üzere genel sağlık durumu, hekimler tarafından gözlemlenir. Söz konusu sporcunun fizyolojisinde böyle bir yüke hazır olmadığı ya da bir uygunsuzluk tespit edilirse, uzman spor hekimleri ve alan hekimlerinden oluşan ekiplerin yapacağı tetkik ve raporlamalar sonucunda bu branşı bırakmaları ya da değiştirmeleri tavsiye edilebilir. Sonuç olarak maraton koşma seviyesine gelmiş tüm elit sporcuların, faal spor hayatlarına devam ettikleri süreçte düzenli doktor kontrolleriyle takip edilmektedir. Bu süreçlerin nasıl yapıldığı ve genel literatürdeki sağlıklı yaşam, spor ve egzersizin insan sağlığına yararlarıyla ilgili Türkiye Spor Hekimleri Derneği’nin 10 Aralık 2024 tarihli açıklaması aşağıdaki gibidir. Spor alanındaki düz dünyacılara duyurulur:
